بررسی انگیزه و انگیزش

تعريف انگيزش :
روانشناسان انگيزش را فرآيند هايي مي دانند كه در برانگيختن ، جهت دادن و پايايي رفتار نقش آفرين هستند. در واقع انگيزش يك حالت فرض در موجود زنده است كه برانگيزاننده‌ي رفتار مي باشد و ارگانيسم را به قسمت يك هدف سوق مي دهد .

تفاوت انگيزه و انگيزش :
از نظر دستور زبان فارسي انگيزه اسم و انگيزش اسم مصدر از مصدر «انگيختن» است . بنا به نوشتة لغت نامة دهخدا ، انگيختن يعني حركت درآوردن .
انگيزه يعني سبب ، علت و چيزي كه كسي را به كاري وادار كند . انگيزش يعني تحريك و ترغيب : تحريك حالتي است كه در اثر دخالت يك محرك (انگيزه) به وجود مي آيد . فرق اين دو ، تا اندازه اي مثل فرق محرك با تحريك است مي دانيم كه تحريك حالتي است كه در اثر دخالت يك محرك بوجود مي آيد . حال اگر انگيزش را تحريك بناميم انگيزه محرك است ، براي نمونه انقباض و انبساط مردمك چشم بر اثر نور (مثال محرك و تحريك) .

انواع انگيزه‌ :
1-نيازها     2-تمايلات     3-مشوقها     4-سائقها

نياز : يعني حالت كمبود ، اصطلاح نياز دست كه در دو معني مختلف به كار رفته است :
1-نيازهاي جسمي يا فيزيولوژيك
2-نيازهاي رواني
نيازهاي رواني حتماً بايد ارضاء شوند تا بتوانيم زنده بمانيم .
برخي از نيازهاي جسمي ، در صورتي كه بخواهيم زنده بمانيم حتماً بايد ارضاؤ شوند . اين نيازها عبارتند از نياز به اكسيژن ، غذا ، آب ، اجتناب از درد ،‌درجه حرارت مناسب و حذف مواد زائد .
برخي نيازهاي جسمي يا فيزيولوژيك مثل گرسنگي و تشنگي حالت هايي هستند كه كمبود فيزيكي را نشان مي دهند . بعنوان مثال وقتي براي مدتي غذا نخوريم يا آب ننوشيم ، احساس مي كنيم كه به غذا يا آب نياز داريم، پس بدن ارگانيسمي است كه به اكسيژن ، مايعات ، كالريها ، ويتامين ها ، مواد معدني و غيره نياز دارد .
در ميان نيازهاي رواني ، مي توان نياز به پيشرفت ، قدرت ، عزت نفس ، تاييد اجتماعي و تعلق را نام برد . نيازهاي رواني ، از دو جنبة مهم ، با نيازهاي فيزيولوژيك تفاوت دارند . از يك طرف نيازهاي رواني الزاماً به حالت هاي كمبود استوار نيستند . مثلاً متخصصي كه نياز به پيشرفت شديدي نشان مي دهد ممكن است در گذشته ، بارها موفق شده باشد . از طرف ديگر ممكن است نيازها از پيش آموخته شده باشند يا حتي بتوان به كمك تجربه آنها را آموخت ، در صورتي كه نيازهاي فيزيولوژيك ،‌در ساخت فيزيكي ارگانيسم وجود دارند . از آنجا كه انسانها از يك ساخت زيستي مشابهي برخوردار هستند . فرض بر اين است كه نيازهاي فيزيولوژيك همانندي نيز خواهند داشت و چون تجربه هاي يادگيري انسانها متفاوت استا . فرض بر اين است كه از نظر نيازهاي رواني كاملاً متفاوت باشند .

2-ميل : عبارت است از حالت برانگيختگي ارگانيسم بر اثر يك نياز .
تمايلات زيستي و فيزيولوژيكي : نيازهاي فيزيولوژيك ، تمايلات فيزيولوژيك را به وجود مي آورند . تمايلات فيزيولوژيك يعني حالتي كه در درون ارگانيسم فعال مي شوند و رفتاري را بوجود مي آورند كه اين نيازهاي فيزيولوژيك را كاهش مي دهد . اين تمايلات ذاتي هستند يعني اكتسابي نيستند . بنابراين به آنها تمايلات اوليه گفته مي شود . اما يادگيري مي تواند رفتاري را كه موجب ارضاء آنها مي شود تحت تاثير قرار دهد .
در ايجاد انگيزش علاوه بر عوامل دروني كه شامل دستگاه عصبي ، درون ريز و اندام هاي بيروني است . عوامل بيروني مانند عوامل شناختي ، محيطي و اجتماعي و فرهنگي نيز دخيلند .
تمايلات اجتماعي : پول ، موفقيت ، قدرت و ... نمونه هايي از تمايلات اجتماعي هستند . تمايلات اجتماعي از اين نظر با تمايلات اوليه تفاوت دارند كه از طريق يادگيري اجتماعي آموخته مي شوند اما درست مثل تمايلات فيزيولوژيك و تمايلات تحريك خواهي ، تمايلات اجتماعي نيز ما را بر مي انگيزد و رفتاري ايجاد مي كند كه متوجه يك هدف است .